Vốn ODA: Tốt vay, dày nợ

"Sau FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài), Chính phủ Nhật Bản rất chú trọng nguồn vốn ODA (vốn hỗ trợ chính thức). Thành ra, Chính phủ Nhật Bản dành nhiều ưu đãi cho các tập đoàn của họ tham gia vào các dự án ODA có sinh lời tại chỗ”, GS. Nguyễn Mại, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho biết. Đọc E-paper * Theo ông, ODA chiếm tỷ trọng bao lăm trong tổng vốn nước ngoài vào Việt Nam? - Theo vắng của Hiệp hội Đầu tư, thời khắc này, Việt Nam có khoảng 2 tỷ USD vốn thực hành là vốn ODA, 10 - 11 tỷ USD là vốn FDI, con số không rõ ràng và biến động TẠI ĐÂY mạnh là vốn đầu tư gián tiếp qua sàn chứng khoán. Như vậy, kể cả vốn ODA, FDI và vốn qua chứng khoán, vốn dài hạn của nước ngoài là 14 - 15 tỷ USD, chưa kể vay thương mại, vay du nhập máy móc... Con số đó nếu so với tổng đầu tư từng lớp, chiếm khoảng 30 - 35%. * Về cách Việt Nam dùng nguồn vốn ODA, ông có nhận định gì? - Nhìn vào đánh giá của hai cơ quan cấp vốn ODA lớn nhất là Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và nhà băng Thế giới (WB), so với nhiều nước, sử dụng ODA của Việt Nam được đánh giá cao hơn, thực hiện cũng tương đối tốt. Tuy nhiên, có mấy chuyện các ông bộ trưởng nên đặt vấn đề khác hơn. Thứ nhất, hiệu quả dùng vốn ODA chưa cao. Giá thành một km đường cao tốc của Việt Nam xây bằng vốn ODA cao gấp 2,5 lần của Mỹ, nếu Mỹ là 5,7 triệu USD thì Việt Nam là 13 - 14 triệu USD/km. Ông Bộ trưởng Bộ liên lạc - chuyển vận) Đinh La Thăng nói bồi hoàn, giải tỏa mặt bằng chiếm tỷ lệ cao, nên các hoài chẳng thể so sánh được. CLICK HERE Tôi không tán đồng cách lập luận này. Thứ hai, ODA có phần giúp đỡ không hoàn lại, nhưng 85-90% là hoàn lại. Khi vay vốn ODA cần lưu ý hai điều. Vay bằng USD lãi suất thấp nhưng rủi ro cao khi tỷ giá biến động, đồng USD tăng giá, giá trị phải trả nhiều hơn. Nếu vay đồng yen và trả bằng USD thì tỷ giá giữa đồng yen và đồng USD cũng là vấn đề lớn, nhất là khi đồng USD tăng giá. Việt Nam vay vốn của Nhật Bản, tỷ giá là 140 - 150 yen/USD, khi trả chỉ có 105 - 110 yen/USD, chúng ta phải cõng khoảng chênh lệch ấy. Cầu Cần Thơ - một trong những dự án xây dựng bằng vốn ODA Thứ ba, quốc gia giao cho các bộ, doanh nghiệp quốc gia quản vốn ODA, Bộ liên lạc - Vận tải, Tập đoàn Điện lực Việt Nam được rất nhiều. tại đây Nhưng nếu các đơn vị này không trả được các khoản vay, quốc gia phải trả và cái đó bây giờ rất lờ mờ. Mỗi năm, cả vốn và lãi phải trả là 1,5-2 tỷ USD. Ngân sách giành cho trả nợ nước ngoài càng ngày càng tăng, con số vay nợ nước ngoài của Chính phủ trên GDP nghiêng ngả từ 65-90%. Thứ tư, nhiều người nghĩ ODA là "của trời cho" nên quản lý lỏng lẻo, nhưng sẽ rất hiểm nếu không có cơ chế quản lý chặt đẹp. Tôi tán đồng giải pháp của Bộ Giao thông - vận chuyển gần đây, xử lý nghiêm các nhà thầu chậm tiến độ, giám sát chất lượng chặt hơn. * Dùng vốn ODA không hiệu quả, nhưng Chính phủ vẫn rất chuộng vốn ODA, quan điểm của ông về vấn đề này? - Từ năm 2010, Việt Nam trở nên nước thu nhập trung bình thấp nhưng các nước vẫn dành ưu đãi cho Việt Nam, được vay ưu đãi với lãi suất 0,5 - 10%, thời kì ân hạn 15 - 20 năm chỉ giành cho những read more nước thu nhập thấp. ODA có tác động quan trọng trong việc kích hoạt FDI, ở đâu có ODA, ở đó có FDI và đó là lý do khiến các nước quan hoài, dành trợ giúp ODA cho Việt Nam. Vấn đề là sử dụng ODA hiệu quả chứ không phải ở chuyện hạn chế vay. Tuy nhiên, khi vay phải tính kỹ để đồng vốn ODA có lợi hơn. Tôi nghĩ, cần quy định một tỷ lệ lãi suất hợp lý từ nguồn vốn ODA cho các doanh nghiệp vay, tiến tới giành một phần ODA cho các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, để họ có thể tận dụng những ưu đãi của ODA ưng chuẩn việc trả lãi cho Chính phủ. * Cảm ơn ông!