Hiện vật lịch sử quý giá

Ông Huỳnh Tấn Thành và bộ sưu tập tiền xưa. Nhìn cách sắp xếp quy củ, ngăn nắp những tờ giấy bạc xưa cũ của ông Thành, chúng tôi càng nhận rõ: Dường như mỗi người đến với sưu tập là do một "cái nghiệp". Khi nghe chúng tôi hỏi, tiền xưa thì có nhiều loại, như tiền các nước, tiền Đông Dương, tiền xu, tiền cổ các triều đại trong và ngoài nước... Nhưng vì sao ông lại dành cho giấy bạc Tài Chính (giấy bạc Cụ Hồ) một niềm ham đặc biệt như vậy? Ông Thành nở nụ cười nhẹ nhõm, cho biết: Điểm thứ nhất, giấy bạc Tài Chính là tiền thân của giấy bạc nhà băng Nhà nước Việt Nam bây chừ nên mang một dấu ấn lịch sử sâu đậm. Thứ hai, tuy tờ giấy bạc này không có kim ngân bản vị bảo chứng nhưng vẫn được lưu hành rộng rãi và hoàn tất sứ mệnh lịch sử một cách vinh quang. Tuy chỉ lưu hành trong thời gian ngắn (chín năm) và đồng thời với tiền Đông Dương nhưng có thể thấy "nhựa sống" của đồng tiền này là dựa vào lòng tin yêu của quần chúng của cả nước, phục vụ kịp thời nhu cầu kháng chiến cứu nước. Ngay người Pháp vào lúc đó cũng phải làm giả giấy bạc Tài Chính nhằm phá hoại nền tài chính non trẻ của nước Việt Nam độc lập. Điểm đặc biệt của tờ giấy bạc này, ở mặt trước luôn là chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người đã đưa dân tộc Việt Nam ra khỏi vòng nô lệ. Mặt sau giống như một tấm pa-nô tuyên truyền lưu động vì chuyển tải nhiều nội dung kêu gọi lòng yêu nước như kết đoàn, đại đoàn kết; kháng chiến kiến quốc; chống giặc dốt; gia đình hạnh phúc; mùa gặt... Có thể nói, giấy bạc Tài Chính thể hiện nhiều nội dung phục vụ sự nghiệp kháng chiến. Nó vừa là... Tiền, vừa mang tính tuyên truyền, nên thời điểm đó, tờ giấy bạc này không giống với bất kỳ loại tiền của bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới. Điểm độc đáo nữa là ba miền nam - trung - bắc phát hành đồng thời ba loại tiền nhưng đều theo Sắc lệnh của Chính phủ nên giá trị vẫn ngang nhau. Qua sưu tập, ông Thành nhận thấy tiền Trung ương "thẩm thấu" vào Nam Bộ khá nhiều. Khi được hỏi: Những đồng bạc, giấy bạc tưởng chừng xưa cũ đó ẩn chứa những gì? Chạm đúng vào niềm say mê của mình, ông Thành say sưa phân tích: Mỗi đồng bạc, tờ giấy bạc không chỉ mang tính lưu thông hàng hóa mà còn chứa đựng những sự kiện của từng thời đoạn lịch sử cố định. Điều này biểu thị rõ nhất qua những tờ giấy bạc Tài Chính. Đằng sau những tờ giấy bạc này là tấm lòng của những người dân Việt Nam yêu nước. Chả hạn như ông Nguyễn Thành Vĩnh đã góp tiền đứng ra mua máy in tiền để phục vụ kháng chiến chống thực dân Pháp. Ông Vĩnh từng là trạng sư thời Pháp, nhưng ông đã theo lời kêu gọi của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tham gia cuộc kháng chiến cứu nước. Trước năm 1954, ông là Giám đốc kho bạc Tài chính Nam Bộ. Vào thời kì này, ông ký tên trên những tờ giấy bạc Tài Chính (Nam Bộ). Tuy chỉ in ấn bằng chất liệu thô sơ như giấy làm từ rơm hay dùng loại giấy in báo, bản khắc in đơn sơ quay bằng tay... Nhưng những tờ giấy bạc Tài Chính đã chuyên chở nội dung yêu nước rất sinh động, ý nghĩa và đã hoàn thành sứ mạng lịch sử một cách khôn xiết vẻ vang. Ông Thành san sớt những điều mình đã nghiền ngẫm kỹ lưỡng: thời khắc này, công tác in tiền phải hết sức bí hiểm, cho thấy công sức của những người công dân yêu nước tuy âm thầm nhưng khôn cùng gan dạ, mưu trí. Điều này được ông Phạm Viết Bảo viết lại trong phần "Giấy bạc kháng chiến Nam Bộ" trong cuốn hồi ký Một thời không quên của nhóm tác giả Lê Đình Hanh, Trần Quốc Dụ, Nguyễn Mai, Nguyễn Hữu Thận... Những trang viết khẳng định rõ tinh thần vì dân, vì nước, sự quả cảm hy sinh của các cán bộ, công nhân ngành tài chính nước nhà trong thời kỳ nguyên sơ đã một lòng, một dạ vì sự nghiệp cách mệnh quang vinh của dân tộc. Ông thực tình sự: Với một nhà sưu tập, rất cần nhận được sự tương trợ về ý thức và vật chất từ người thân, bạn bè, nhưng quan trọng hơn cả vẫn là sự đồng cảm, chia sẻ niềm đam mê từ người bạn đời. Theo ông Thành hi vọng, thường ngày, những người đi vào "sân chơi" tiền xưa là sưu tập hiện vật trước, sau mới tìm hiểu; bản thân ông trước kia cũng vậy. Qua kinh nghiệm tích lũy được, ông "ngộ" ra rằng: Người sưu tầm nên tham khảo tài liệu trước cho đủ "độ chín" sau đó mới lùng hiện vật. Các loại tiền thường gắn liền với từng giai đoạn lịch sử nhất định, nếu không tìm hiểu trước, đến khi nắm trong tay hiện vật sẽ không biết được là mình đang cầm đồng tiền thuộc thời đại nào. Người sưu tập tiền xưa rất cần được trang bị kiến thức lịch sử tài chính, kể cả địa danh hành chính qua từng thời kỳ. THANH PHƯƠNG