Di chúc Bác Hồ cảnh báo những vấn đề thời bình

LTS: Nhân kỷ niệm 45 năm thực hành Di chúc Bác Hồ, Tuần Việt Nam trân trọng giới thiệu bài viết của ông Nguyễn Đình Hương, nguyên Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương xoay quanh vấn đề xây dựng, chấn chỉnh Đảng nhìn từ công tác cán bộ. Cảnh báo những nguy cơ trong thời bình Di chúc được Bác Hồ viết vào những năm 1965 - 1969. Đó là tuổi cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt. Nhưng với tầm nhìn vĩ đại, Bác đã sớm lường trước, tiên lượng trước tình hình, những thay đổi, nguy cơ của đất nước, dân tộc, con người... Sẽ đến trong thời bình. Cốt lõi vấn đề chúc thư chính là công tác xây dựng Đảng, như Bác đã viết: "trước nhất nói về Đảng". Và đi đến rút cuộc, những vấn đề này đều xoay quanh, liên can đến công tác cán bộ của Đảng. Trước tiên là về kết đoàn, vấn đề linh nghiệm nhất của đất nước, dân tộc. Bác dạy phải giữ giàng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng như "giữ giàng con ngươi của mắt mình", đặc biệt nhấn mạnh đoàn kết trong Bộ chính trị. Bởi Bộ chính trị là hạt nhân của toàn Đảng. Bộ chính trị có đoàn kết thì mới kêu gọi toàn Đảng kết đoàn, và toàn Đảng đoàn kết mới kết đoàn toàn dân. Điểm thứ 2, Bác dạy "Cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư lự". Lời của Bác giản dị, ngắn gọn, nhưng cũng chính là lời nhấc cảnh giác tình trạng suy thoái đạo đức, phẩm chất, tranh chức, tranh quyền, tham nhũng, lợi dụng chức quyền, dọn dẹp quyền lợi cá nhân. Điều này có lẽ không cần nói nhiều, chỉ kể ra đây 1 câu chuyện. Khi giang san còn chiến tranh, Đảng làm biển quảng cáo hội tụ cán bộ để điều vào phục vụ 3 chiến trận miền Nam (B), Lào (C), Campuchia (K) khôn cùng khốc liệt. Những người bạn của tôi khởi hành chuẩn bị cho một chuyến ra đi không hẹn ngày về. Và sự thật nhiều người đã không thể trở về vì bị bắt, cầm tù, có nhiều cán bộ đã hi sinh. Gian khổ là vậy nhưng số cán bộ đảo ngũ sợ chết rất ít, còn lại đều coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Sang thời bình, các yếu tố có thể tác động đến phẩm chất, đạo đức cán bộ rất khác so với thời chiến tranh. Tại một số hội thảo gần đây tôi đã chỉ ra, nhóm ích tiêu cực đang trở nên một nguy cơ. Nó lũng đoạn và làm hỏng hóc cán bộ, kể cả một số cán bộ lãnh đạo. Điểm thứ 3, Bác nhấn mạnh: Một Đảng cầm quyền phải phát huy dân chủ rộng rãi. Nghĩa là, giang sơn muốn phát triển thì phải để mọi người được nói, chẳng thể ngăn cản hay bắt người ta nói theo mình. Bác cũng nhắc, khi là một đảng cầm quyền, cán bộ vừa là lãnh đạo, nhưng song song cũng vừa là đầy tớ của dân. Bác đã lường trước nguy cơ cán bộ trở nên quan tiền, độc đoán. Như hiện tượng được truyền thông cảnh báo, là cán bộ địa phương trở nên "cường hào" mới ở nông thôn. Còn nhớ thời điểm khi tôi về công tác tại Ban tổ chức TW cũng là lúc xảy ra sai trái cách tân ruộng nương. Có lần Bác gọi ông Lê Đức Thọ, lúc đó là trưởng Ban tổ chức TW lên dặn: "Các chú về xin lỗi dân đi. Dân là nước, Chính phủ là thuyền, nước yên thì thuyền yên, nước lam bien quang cao ha noi không yên thì thuyền không yên". Và tất cán bộ chúng tôi lúc đó đã về xin lỗi dân. Có nhẽ, phát xuất từ những câu chuyện thực tế, nên điều Bác nhấn mạnh trong Di chúc đó là, sau khi đất nước phóng thích, cần tiến hành chỉnh đốn Đảng với hai trung tâm: đoàn kết và chống thoái hóa đạo đức, chống quan tiền, phải sát dân, gần dân, thương dân, coi dân như cha mẹ, coi mình như tôi tớ của dân. Chúc thư Bác Hồ đã lường trước những vấn đề thời bình. Ảnh tư liệu chấn chỉnh trước tiên trong công tác cán bộ chấn chỉnh Đảng theo nghĩa thực của nó là chấn chỉnh trước tiên và ngay trong công tác cán bộ, đặc biệt là phải chống tham nhũng. Thời gian qua, chúng ta đã có các đợt vận động, các quyết nghị và đã đạt được thành quả khăng khăng. Song để công cuộc này thực thụ triệt để, quyết liệt thì còn cần những biện pháp hữu hiệu hơn nữa. Theo tôi, nên hiểu chỉnh đốn Đảng không có tức là mở cuộc chấn chỉnh, gạn lọc cán bộ, mà vấn đề ở chỗ phải sửa cơ chế. Chúng ta vẫn nặng ảnh hưởng về cơ chế cũ, đó là mở nhiều đợt vận động chống tham nhũng. Nhưng vận động là mang nghĩa phong trào, trong khi chấn chỉnh Đảng không phải chỉ có việc hô hào, ra nghị quyết, mà phải bắt đầu từ cơ chế. Đầu tiên là bỏ cơ chế xin cho, vì nó tạo dư địa cho bôi trơn, tham nhũng. Còn cơ chế cho dự án, cho đất, cho công trình... Là tham khảo còn bôi trơn. Để sửa đổi được bất cập thì nguyên tố "con người" vẫn là khâu quan trọng mang tính quyết định. Muốn đột phá, học tập, làm theo chúc thư của Bác thì đội ngũ lãnh đạo cấp cao nhất phải là những người có được các phẩm chất: chính trị phải tốt; gương mẫu; hiệu quả. Với người lãnh đạo, hiệu quả chính là làm cho giang sơn no ấm, dân giàu, nước mạnh, được quần chúng thừa nhận. Cố Tổng bí thư Lê Duẩn đã nói 1 câu khiến tôi nhớ mãi: "đức tài của cán bộ xuyên suốt qua sợi chỉ đỏ là hiệu quả công việc". Chẳng hạn, đối với một người làm bí thư tỉnh ủy, thì tiêu chí Đầu tiên là trong nhiệm kỳ của mình, anh mang lại cho đời sống, phúc lợi bản chất của người dân những gì. Phẩm chất thứ 4 là phải biết lắng nghe tiếng nói đa chiều như Di chúc của Bác đã dạy "phải phát huy dân chủ rộng rãi". Về nhân sự là vậy, còn tổ chức bộ máy hiện nay cũng vẫn kềnh càng, còn theo mô hình Xô-viết cũ. Chúng ta phải canh tân đồng bộ, dẹp bỏ những tổ chức không cấp thiết, và tạo ra cơ chế hoạt động thích hợp. Singapore làm gì có nhiều hội như ta mà họ vẫn rất phát triển. Chẳng hạn có một số tổ chức phải chuyển sang hoạt động theo một cơ chế khác, không theo kiểu hành chính, tự đi vận động nhân dân để lấy kinh phí hoạt động. Cần có những cán bộ đứng đầu dám đột phá về tổ chức và bố trí cán bộ. Cần phải tạo ra một cơ chế giám sát thật nghiêm, có thực quyền. Ai có dấu hiệu giàu lên bất chính, cho rà ngay, giải thích cỗi nguồn tiền từ đâu mà anh mua ô tô tiền tỷ, làm bao lăm nhà như vậy... Chấn chỉnh Đảng phải chấn chỉnh, sắp đặt con người trước. Nói cho cùng mọi vấn đề đều quy về cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược. Tất tật những nguy cơ và đề nghị chấn chỉnh Đảng mà Bác Hồ nêu lên cần được ngó, thực hành nghiêm túc, quyết liệt. Chúc thư của Bác là tầm nhìn, di nguyện của nhà lãnh tụ vĩ đại, người suốt cuộc thế chỉ có một sự thèm muốn "thèm muốn tột độ là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành". Đăng Tấn - Mỹ Hòa (ghi)